Tuesday, September 02, 2025
24 Punjabi News World
Mobile No: + 31 6 39 55 2600
Email id: hssandhu8@gmail.com

Article

ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੈ ਸਿੱਖਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮੰਦ ਭਾਵਨਾ

August 28, 2025 01:10 PM

 ਉਂਜ ਤਾਂ ਆਏ ਦਿਨ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਸਿੱਖਾਂ ਸਮੇਤ ਸਮੁੱਚੀਆਂ  ਹੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,ਪਰ ਜਿਸ ਤਰਾਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ,ਇਹ ਬੇਹੱਦ ਹੀ ਨਿੰਦਣ ਯੋਗ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ।ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ 1984 ਵੇਲੇ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਜਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਕੇ ਬਾਹਰ ਆ ਚੁੱਕੇ ਜਾਂ ਬਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਸਨਾਖਤ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਥਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੱਦ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜਿੰਨਾਂ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਬਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜਾਂ ਸਜਾਵਾਂ ਭੁਗਤ ਕੇ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਧੰਦਾ ਕਰ ਕੇ ਪਰਿਵਾਰ ਪਾਲ਼ ਰਹੇ ਹਨ,ਉਹਨਾਂ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ  ਫਾਰਗ ਹੋਇਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬੱਧੀ ਸਮਾ ਬੀਤ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਹੁਣ 40,40 ਸਾਲ ਬਾਅਦ  ਬਜ਼ੁਰਗ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਪੁਰਾਣੇ  ਕੇਸਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ  ਦੇ ਕੇ ਮੁੜ ਥਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾ ਕੇ ਪੁੱਛ ਪੜਤਾਲ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਮੰਗੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਕੀ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨਾ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ ? ਅਦਾਲਤਾਂ ਤੋ ਬਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਥਾਣਿਆਂ ਚ ਸੱਦਿਆ ਜਾਣਾ ਬਣਦਾ ਹੈ,ਉਹ ਵੀ ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਦੋਸ਼ ਤੋ, ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਤੋ ਅਤੇ ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਕਨੂੰਨੀ ਨੋਟਿਸ ਤੋਂ ? ਜਦੋਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ,ਤਾਂ ਆਮ ਸਿੱਖ ਭਾਂਵੇਂ ਉਹ ਕਿਤੇ ਵੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਉਹਦਾ ਦਾ ਮਨ ਵੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਸ੍ਰੀ ਗੰਗਾ ਨਗਰ ਦੇ ਬੱਸ ਸਟੈਂਡ ਪੁਲਿਸ ਚੌਂਕੀ ਤੋ ਜਨਤਕ ਹੋਈ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲੋਂ ਭਾਜਪਾ ਚ ਬੈਠੇ ਸਿੱਖ ਚੌਧਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਘੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਹੋਰੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਗਿਲਾ ਜਤਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੀ ਪਾਰਟੀ ਸਿੱਖਾ ਦੀ ਹੋਂਦ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਜਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ,ਤੁਸੀ ਉਹਨਾਂ ਤੋ ਚੇਅਰਮੈਨੀਆਂ,ਵਜ਼ੀਰੀਆਂ  ਮਾਨਣ ਦੇ ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਹੀ ਕੌਂਮ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਬੇ ਇਨਸਾਫੀਆਂ ਵੱਲ ਪਿੱਠ ਕਰ ਲਈ ਹੈ।ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਪੀੜਤ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋ ਕਿਸੇ ਜਾਟ ਸਮਾਜ,ਰਾਜਪੂਤ ਸਮਾਜ ਬਾਗੜੀ ਜਾ ਮੀਣੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਬਿਪਤਾ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਝੱਟ ਉਹ ਸਾਰਾ ਸਮਾਜ ਇਕੱਠਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਨਸਾਫ ਲਈ ਇੱਕਜੁੱਟਤਾ ਨਾਲ ਅਵਾਜ ਬੁਲੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਜਿਸ ਦੇ ਫਲ ਸਰੂਪ ਉਹ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ ਪਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ,ਪਰ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਇਹ ਕਿੰਨੀ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਅਨਿਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਵੀ ਟਾਲ਼ਾ ਵੱਟਣ ਲੱਗੀ ਹੈ।ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਕੌਂਮ ਹੀ ਅਜਿਹੀ ਕੌਂਮ ਹੈ,ਜਿਹੜੀ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਹਿਤ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਲੈਣਾ ਜਾਣਦੀ ਹੈ,ਅਤੇ ਤਲਵਾਰ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਰਾਜ ਭਾਗ ਹੰਢਾ ਵੀ ਚੁੱਕੀ ਹੈ,ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਜਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋ ਵੱਧ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਵੀ  ਸਿੱਖ ਕੌਂਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ  ਆਈਆਂ ਹਨ,ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗੈਰਤ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਖੜਨ  ਲਈ ਗਫਲਤ ਦੀ ਨੀਂਦ ਚੋਂ ਨਹੀ ਜਗਾਉਂਦੀ,ਆਪਣੇ ਫਿਰਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਅਨਿਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇਕੱਠਿਆਂ ਹੋਣ ਲਈ ਸਿੱਖ ਮਨਾਂ ਅੰਦਰ ਤਾਂਘ ਪੈਦਾ ਨਹੀ ਕਰਦੀ,ਲਿਹਾਜ਼ਾ ਭਾਰਤ ਵਰਸ਼ ਅੰਦਰ ਸਮੁੱਚੀ ਸਿੱਖ ਕੌਂਮ ਦੀ ਦੁਰਗਤੀ ਇੱਕ ਆਮ ਵਰਤਾਰਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਅਤੇ  ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ  ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜਿਆਂ ਨੂੰ ਜੋਰ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਪਰਚਾਰਦੀ ਹੈ,ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਢਾਹੁਣ ਦੀਆਂ ਵੀਡੀਓ ਜਨਤਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਦੰਭੀ ਸਿਆਸਤ ਹੈ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵਡਿਆਉਣ ਲਈ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਹਾੜੇ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਪਰਚਾਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਕੌਂਮ ਦੇ ਸੋਹਿਲੇ ਵੀ ਖੂਬ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,ਪਰ ਉਸ ਸਮੇ ਹੀ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਅਨਿਆਂ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।ਹੁਣ ਵੀ ਇਸਤਰਾਂ ਦਾ ਹੀ ਵਰਤਾਰਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ।ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜੇ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਪਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਗੁਆਂਢੀ ਸੂਬੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਅੰਦਰ 80, 90 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਹਿਤਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਉਹਨਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਥਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੱਦ ਕੇ ਪੁਲਿਸ ਕਾਰਵਾਈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ 1984 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੰਥਕ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਜੇਲ ਕੱਟੀ ਸੀ। ਜਿਹੜੇ ਸਿੱਖ ਬਜ਼ੁਰਗ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ 80, 80 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੁਲਿਸ, ਕਚਹਿਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੇਸ ਨਿਬੜਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ 25,25  ਸਾਲ ਗੁਜਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ,ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਦੁਵਾਰਾ ਥਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾ ਕੇ ਇਹ ਕਹਿਕੇ ਤੰਗ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨਾ ਕੀ ਇਹ ਦੂਹਰੇ ਮਾਪਦੰਡ ਨਹੀ ? ਕੀਇਹ ਸਿੱਖਾ ਦੇ ਜਖਮਾਂ ਤੇ ਲੂਣ ਪਾਉਣ ਵਰਗਾ ਵਿਰਤਾਂਤ ਨਹੀ ਹੈ ? ਅਜਿਹੇ ਵਿਤਕਰੇਵਾਜੀ ਵਾਲੇ ਅਤੇ  ਨਫਰਤੀ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਤੋ ਰੋਕਣਾ ਕੇਂਦਰ ਦੀ  ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਅਹਿਸਾਨਮੰਦ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਰਗੇ ਸੂਬਿਆਂ  ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਵਰਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਗਾਨਗੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੋਰ ਵਧੇਗੀ,ਜਿਸ ਦੇ ਦੂਰਗਾਮੀ ਨਤੀਜੇ ਹਕੂਮਤਾਂ ਦੇ ਕਿਆਫ਼ਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀ ਹੋ ਸਕਣਗੇ।
> ਬਘੇਲ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ
> 99142-58142

Have something to say? Post your comment

More From Article

ਹਲਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ?

ਹਲਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ?

ਹੜ੍ਹ ਆਉਣ ਦੇ ਕਾਰਣ, ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ

ਹੜ੍ਹ ਆਉਣ ਦੇ ਕਾਰਣ, ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ

“ਭੌਤਿਕਵਾਦ – ਮਾਂ ਧਰਤੀ ਦਾ ਕਾਤਲ?”

“ਭੌਤਿਕਵਾਦ – ਮਾਂ ਧਰਤੀ ਦਾ ਕਾਤਲ?”

   ‘ਟੁੱਟੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ’ ਪੁਸਤਕ ਲੋਕ ਹਿਤਾਂ ਦੀ ਪਹਿਰੇਦਾਰ  --  ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ

   ‘ਟੁੱਟੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ’ ਪੁਸਤਕ ਲੋਕ ਹਿਤਾਂ ਦੀ ਪਹਿਰੇਦਾਰ --  ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ

ਜਿੱਥੇ ਸਮਾਂ ਰੁੱਕ ਗਿਆ - ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਥਲੱਗ ਰਹੱਸਮਈ ਸੈਂਟੀਨਲੀਜ਼(Sentinels Tribe) ਜਨਜਾਤੀ

ਜਿੱਥੇ ਸਮਾਂ ਰੁੱਕ ਗਿਆ - ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਥਲੱਗ ਰਹੱਸਮਈ ਸੈਂਟੀਨਲੀਜ਼(Sentinels Tribe) ਜਨਜਾਤੀ

ਅਲਵਿਦਾ! ਵਿਅੰਗ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ : ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੱਲਾ  -- ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ  

ਅਲਵਿਦਾ! ਵਿਅੰਗ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ : ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੱਲਾ -- ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ  

ਮਨਜੀਤ ਬੋਪਾਰਾਏ ਦੀ ‘ਕਾਫ਼ਿਰ ਹੀ ਪਵਿੱਤਰ ਮਨੁੱਖ’ ਪੁਸਤਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੋਚ ਦੀ ਲਖਾਇਕ  --  ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ   

ਮਨਜੀਤ ਬੋਪਾਰਾਏ ਦੀ ‘ਕਾਫ਼ਿਰ ਹੀ ਪਵਿੱਤਰ ਮਨੁੱਖ’ ਪੁਸਤਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੋਚ ਦੀ ਲਖਾਇਕ --  ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ  

ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਬੇ-ਇਨਸਾਫੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ

ਮੀਡੀਆ ਅਦਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਬੇ-ਇਨਸਾਫੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ

ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸੇਖੋਰੀ ਦਾ ਵਾਧਾ

ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਗੁੱਸੇਖੋਰੀ ਦਾ ਵਾਧਾ

ਸਚ ਦੀ ਅਦੁੱਤੀ ਸੱਤਾ : ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ                                                                      ਡਾ. ਸਤਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ 

ਸਚ ਦੀ ਅਦੁੱਤੀ ਸੱਤਾ : ਸ੍ਰੀ ਗੁਰ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ                                                                     ਡਾ. ਸਤਿੰਦਰ ਪਾਲ ਸਿੰਘ