ਅਜੋਕੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬੈਠਕ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਆਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕਸਰਤ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਨੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੇ ਫ਼ਾਇਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਅਧਿਐਨ ਕਸਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਭਲਾਈ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਸਰ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਵੱਧਦੀ ਚਿੰਤਾ
ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋੜ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕੰਮਪਿਊਟਰ , ਮੋਬਾਇਲ ਜਾਂ ਲੈਪਟਾਪ ਲੈਣ ਕੇ ਬੈਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੋਟਾਪਾ, ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਅਤੇ ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਸਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦਾ ਮੂਲ ਭਾਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।
ਸਰੀਰਕ ਫ਼ਾਇਦੇ
ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰਕ ਫ਼ਾਇਦੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਚੱਲਣਾ, ਦੌੜਨਾ, ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਜਾਂ ਤੈਰਾਕੀ ਵਰਗੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀ ਸਿਹਤ ਸੁਧਰਦੀ ਹੈ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਡਿਆਂ ਲਈ ਹਰ ਹਫਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 150 ਮਿੰਟ ਦੀ ਮੋਡਰੇਟ-ਇੰਟੈਂਸਿਟੀ ਐਰੋਬਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਨਾਲ ਹੀ ਦੋ ਜਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ-ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਵਾਲੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਸਰਤ ਵਜ਼ਨ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕੈਲੋਰੀ ਨੂੰ ਬਰਨ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਦਾ ਮਾਸ ਵੱਧਾ ਕੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਜ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਮੋਟਾਪੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਵੀ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਘੱਟ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਿਹਤ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੀ ਹੈ
ਕਸਰਤ ਦੇ ਫ਼ਾਇਦੇ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀ ਹਨ; ਇਹ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਨਿਯਮਤ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਚਿੰਤਾ ,ਡਰ ਅਤੇ ਬੇਚੈਨੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਸਰਤ ਐਂਡੋਰਫਿਨ ਦੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਾਰਮੋਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੂਡ ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਾਲੀਆ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ 72% ਜਵਾਬਦਾਤਿਆਂ ਨੇ ਦਰਸਾਇਆ ਕਿ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਸਰਤ ਇੱਕ ਉਪਯੋਗੀ ਸਾਧਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੌਜ਼ਾਨਾ ਮਾਨਸਿਕ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਕਸਰਤ ਦਾ ਨੇਮ ਬਣਾਉਣਾ
ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਸਰਤ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਹੋਣ ਤਾਂ ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖ ਸਕਣ। ਚਾਹੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਸਥਾਨਕ ਖੇਡ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਯੋਗਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਤੇਜ਼ ਚੱਲਣਾ ਹੋਵੇ, ਮਨ ਦੀ ਖੁੱਸ਼ੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ।
ਅਸਲੀ ਟੀਚਿਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਾਉਣਾ ਵੀ ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਨੇਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕਸਰਤ ਨਵੀਂ ਹੈ ਉਹ ਛੋਟੇ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਹੌਲੇ-ਹੌਲੇ ਕਸਰਤ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵਧਾਉਣਾ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਸੱਟਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਜਿਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ
ਸਮਾਜ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਫਿਟਨੈੱਸ ਕੇਂਦਰ ਵਰਗੀਆਂ ਉਪਲਬਧ ਵਿਹਾਰਿਕ ਥਾਵਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਸਮੂਹਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਮਾਤਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮਾਗਮ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿ ਕੇ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਆਧੁਨਿਕ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਕਸਰਤ ਕੁੱਲ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਣਨੀਤੀ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਫਾਇਦਿਆਂ ਨਾਲ, ਨਿਯਮਤ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਲਈ ਮਿਆਰੀ ਪੱਧਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਸਰਤ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕਰਕੇ, ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ।
ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ
ਵਿਗਿਆਨ ਅਧਿਆਪਕ
ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ
ਪੰਜਾਬ।
