ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੁੱਖਮਈ ਜੀਵਨ ਜੀਉਣ ਲਈ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੌੜੀਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਮਿਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹਰ ਪੱਖ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਅਤੇ ਵਾਧੇ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਆਪਦਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰੰਤਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੱਕ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਬਾਹੀ ਮਚਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। ਦੁਨੀਆਂ ਇੱਕ ਐਸੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸਿਰਫ ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਰਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ। ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨੇ ਕੁਦਰਤੀ ਈਕੋਸਿਸਟਮਾਂ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਅਤੇ ਤੀਬਰ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਵਾਂ ਨੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰੋਧ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।
ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਖਤਰੇ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਹੜ੍ਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ, ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਦੀ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲਣਾ, ਨਦੀਆਂ ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਉਫਾਨਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਦੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਾਧੇ ਨੇ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮਨੁੱਖ-ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਾਰਨਾਂ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ:
1. ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਵ:
ਗ੍ਰੀਨਹਾਉਸ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਤਾਪਮਾਨਾਂ ਨੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰੀ ਅਤੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਵਰਖਾ ਪੈਣ ਦੇ ਆਸਾਰ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਧੁਰਿਆਂ ਦੇ ਪਿਘਲਣ ਅਤੇ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰਾਂ ਵੀ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਮੁੰਦਰੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ।
2. ਸ਼ਹਿਰੀਕਰਨ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ:
ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੁਦਰਤੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਘਟਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੰਕਰੀਟ ਦੀਆਂ ਸੰਰਚਨਾਵਾਂ ਨੇ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਝੀਲਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੁਦਰਤੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਈ ਹੈ।
3. ਜੰਗਲ ਕੱਟਣਾ:
ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉਦਯੋਗੀਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਧਰਤੀ ਦੀ ਪਾਣੀ ਜਜਬ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ, ਸਮੁੰਦਰ ਅਤੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਬਾਹੀ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ।
4. ਬੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ:
ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਬੰਨ੍ਹ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਪਾਣੀ ਛੱਡਣਾ ਅਕਸਰ ਹੇਠਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਖਰਾਬ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
5. ਉਦਯੋਗਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ:
ਉਦਯੋਗਿਕ ਗੈਸਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਖਣਨ ਕਰਨਾ ਕੁਦਰਤੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਅਸਥਿਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਮੈਡੀਕਲ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀਤਾਵਾਦੀ ਨਤੀਜ਼ੇ
ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਵਾਹੀ ਯੋਗ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ; ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਹਨ:
1. ਜਲ-ਸੰਕ੍ਰਾਮਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ:
ਖੜੇ ਪਾਣੀ ਅਕਸਰ ਮਾਰੂ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੋਲੈਰਾ, ਟਾਈਫਾਈਡ, ਹੈਪੀਟਾਈਟਿਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਲ-ਸੰਕ੍ਰਾਮਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
2. ਮਲੇਰੀਆਂ, ਡੇਂਗੂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ:
ਖੜੇ ਪਾਣੀ ਨੇ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਲੇਰੀਆ ਅਤੇ ਡੇਂਗੂ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
3. ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਦਾ ਭਾਰ:
ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰੋਧ ਤੋਂ ਜੀਵਿਤ ਬਚੇ ਅਕਸਰ ਪੋਸਟ-ਟ੍ਰੌਮੈਟਿਕ ਸਟ੍ਰੈਸ ਡਿਸਆਰਡਰ (PTSD), ਚਿੰਤਾ,ਡਰ ਅਤੇ ਬੇਚੈਨੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਗੁਆ ਦੇਂਦੇ ਹਨ।
4. ਕੁਪੋਸ਼ਣ:
ਹੜ੍ਹਾਂ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਖ਼ੁਰਾਕ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
5. ਚੋਟਾਂ ਅਤੇ ਮੌਤ:
ਢਹਿ ਜਾਂਦੇ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਡੁੱਬਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ।
ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਬੇਰੋਕਤ ਖ਼ਪਤ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹੈ:
1. ਕਾਰਬਨ ਫੁੱਟਪ੍ਰਿੰਟ:
ਫਾਸਿਲ ਫਿਊਲਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਅਸਥਿਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ।
2. ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ 'ਤੇ ਦਖਲ:
ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢਿਆਂ ਜਾਂ ਨੀਵੇ ਪੈਂਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਨਿਵਾਸ ਅਕਸਰ ਕੁਦਰਤੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਰੋਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਅਸਥਿਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ:
ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਿੰਚਾਈ, ਜੰਗਲੀ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੁਦਰਤੀ ਈਕੋਸਿਸਟਮਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।
4. ਜੀਵ ਵਿਵਿਧਤਾ ਦੀ ਹਾਨੀ:
ਘਟੀ ਹੋਈ ਜੀਵ ਵਿਵਿਧਤਾ ਧਰਤੀ ਦੀ ਅਤਿ-ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਸੁਚੱਜਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਘਟਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਆਪਦਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਆਮ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨੈਤਿਕ ਰਸਤੇ
ਹੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਸੰਕਟ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਗਿਆਨਕ ਹੱਲਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਪਾਅ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
1. ਸਥਾਈ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ:
ਸ਼ਹਿਰੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨਾਂ, ਹਰੇ ਪੱਟੇ ਅਤੇ ਪਾਣੀ-ਸੋਖਣ ਵਾਲੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
2. ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਪੁਨਰਵਿਰਤੀ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਸੁਰੱਖਿਅਣ:
ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਪੁਨਰਵਿਰਤੀ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਣ ਕੁਦਰਤੀ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੁਕਾਵਟ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
3. ਕਾਰਬਨ ਉਤਸਰਜਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ:
ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤਾਂ, ਪਰਿਵਾਰਕ-ਮਿੱਤਰ ਅਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਗੋਲਾਕਾਰੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਮਾਡਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਕੁਦਰਤੀ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
4. ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦੀ ਨੈਤਿਕਤਾ:
ਵਿਕਸਿਤ ਦੇਸ਼ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਾਰਬਨ ਉਤਸਰਜਨ ਲਈ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੈਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾਜੁਕ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਅਦਲਾ ਬਦਲੀ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਫੰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
5. ਸਮੂਹਿਕ ਭਾਗੀਦਾਰੀ:
ਸਥਾਨਕ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਹੜ੍ਹ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੱਲ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਏ ਜਾ ਸਕਣ।
6. ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ:
ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਨੈਤਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਅਟੁੱਟ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਮੂਹਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
ਹੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਮਨੁੱਖੀ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦੁਆਰਾ ਬਦਲੀ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਧਦੇ ਕ੍ਰੋਧ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਹਨ। ਕੁਦਰਤੀ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਗਿਆਨਕ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਇੱਕ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਹੈ। ਸਥਾਈ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗਲੇ ਲੱਗਾ ਕੇ, ਕੁਦਰਤੀ ਸੀਮਾਵਾਂ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਮਾਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਣ ਦੀ ਸਮੂਹਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਕੇ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖੀ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ
ਵਿਗਿਆਨ ਅਧਿਆਪਕ
ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ
ਪੰਜਾਬ।