ਜਲੰਧਰ, 14 ਜੁਲਾਈ – ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖ ਮੈਰਾਥਨ ਦੌੜਾਕ ਫੌਜਾ ਸਿੰਘ ਦੀ 114 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੜਕ ਹਾਦਸੇ ’ਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸੈਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਇੱਕ ਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਿਆਸ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀ ਸਨ।
ਫੌਜਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 1911 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਪਰ ਦਿਲੋ ਪੰਜਾਬੀ ਸਨ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਤੁਰਨ ਤੋਂ ਅਸਮਰਥ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਲੈਕੇ, ਬੁੱਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਉਣ ਤੱਕ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੌਸਲੇ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਰਹੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 89 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਮੈਰਾਥਨ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਦੌੜ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ। 2011 ਵਿੱਚ ਉਹ 100 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਟੋਰਾਂਟੋ ਮੈਰਾਥਨ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੌੜਾਕ ਬਣੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਗਿੰਨੀਜ਼ ਰਿਕਾਰਡਜ਼ ਨੇ ਮਾਨਤਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ’ਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪਾਸਪੋਰਟ ਅਤੇ ਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਬੇਥ ਵਲੋਂ ਭੇਜੀ ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਇਹ ਮੰਨਤਾ ਮਿਲੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 90 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਉਪਰ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ 5 ਘੰਟੇ 40 ਮਿੰਟ ਦੀ ਦੌੜ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2000 ਤੋਂ 2012 ਤਕ 6 ਲੰਡਨ ਮੈਰਾਥਨਜ਼, ਕੈਨੇਡਾ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਅਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੋਰ ਹਾਫ ਮੈਰਾਥਨਜ਼ ’ਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।
2003 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਲਿਸ ਆਈਲੈਂਡ ਮੈਡਲ ਆਫ ਆਨਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਸਲੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਅਮਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ’ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ ਇੰਡੀਆ’ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਵੀ ਮਿਲਿਆ।
ਫੌਜਾ ਸਿੰਘ ਸਿਰਫ ਦੌੜਾਕ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਕਈ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਨੇ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ।
ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਇਹ ਰਚਨਾ ਸ਼੍ਰਧਾਂਜਲਿ ਲੇਖ, ਪੋਸਟਰ ਟੈਕਸਟ, ਜਾਂ ਵੀਡੀ