ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ: ਸ਼ਾਹੀ ਰੁਤਬਾ ਛੱਡਿਆ, ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਫੜਿਆ

ਔਕਲੈਂਡ, 15 ਅਕਤੂਬਰ 2025-ਬਿ੍ਰਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਪੂਰੀ ਦਨੀਆ ਉਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਲਏ ਸਨ ਅਤੇ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਸਫ਼ਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਆਫ਼ ਨੇਸ਼ਨਜ਼ (3ommonwealth of Nations) ਜਿਸ ਦੇ ਹੁਣ 56 ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਗਠਨ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ,  ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ 15 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਾਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਹੈ।
‘ਕਾਮਨਵੈਲਥ’ ਦਾ ਅਰਥ (Meaning of Commonwealth)
‘ਕਾਮਨਵੈਲਥ’ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮੂਲ ਅਰਥ 15ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਾਕੰਸ਼ ਦਿ ਕਾਮਨ ਵੀਲ (the common weal) ਜਾਂ ਕਾਮਨ ਵੈਲ-ਬੀਇੰਗ (common well-being) ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਬਣਿਆ ਹੈ: ਕਾਮਨ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਸਭ ਦਾ ਸਾਂਝਾ’ ਅਤੇ  ਵੈਲਥ ਜਿਸਦਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਰਥ ਸੀ ‘ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਅਨੰਦ ਜਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤੀ’ (ਸਿਰਫ਼ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ)।
 ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ’ਤੇ, ਇਸਦਾ ਸਾਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਭਾਈਚਾਰਾ (ਇੱਕ ਰਾਜ ਜਾਂ ਦੇਸ਼) ਜੋ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਭਲਾਈ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਕਲਿਆਣ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਾਤੀਨੀ ਸ਼ਬਦ ਰੇਸ ਪਬਲਿਕਾ (res publica) ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਮਾਨ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ‘ਜਨਤਕ ਚੀਜ਼’ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਰਿਪਬਲਿਕ (republic) ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ।
ਕਰਵਟ: ਇਸੇ ਬਿ੍ਰਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਆਖਰੀ ਮਹਾਰਾਜਾ, ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ (1838-1893) ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਲਾਵਤਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਕੀਤੀ, ਆਪਣੀ ਜਲਾਵਤਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅੱਜ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਲਤਨਤ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕਰਵਟ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਉਸੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਇਕ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਨੂੰਹ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਹੀ ਜੀਵਨ ਤਿਆਗ ਆਮ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਾਂਗ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ।
ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸ਼ਾਹੀ ਜੀਵਨ ਛੱਡਣ ਬਾਰੇ ਹੈਰੀ ਅਤੇ ਮੇਘਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
(The Story of Harry and Meghan Leaving Royal Life)
ਹੈਰੀ ਅਤੇ ਮੇਘਨ ਨੇ ਸ਼ਾਹੀ ਜੀਵਨ ਕਿਉਂ ਛੱਡਿਆ? ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ ਅਤੇ ਮੇਘਨ ਮਾਰਕਲ, ਡਿਊਕ ਅਤੇ ਡਚੈੱਸ ਆਫ਼ ਸਸੈਕਸ, ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2020 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ’ਮੈਗਜ਼ਿਟ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਦੱਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ:
ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਦਬਾਅ ਅਤੇ ਨਸਲਵਾਦ: ਹੈਰੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੇਘਨ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ’ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ’ ਮੀਡੀਆ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ, ਪ੍ਰਿੰਸੈੱਸ ਡਾਇਨਾ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਮੇਘਨ, ਜੋ ਕਿ ਦੋ-ਨਸਲੀ (biracial) ਹੈ, ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਟੈਬਲੌਇਡ ਮੀਡੀਆ ਵੱਲੋਂ ਨਸਲੀ ਅਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਵਰੇਜ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ: ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਣ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਅਤੇ ਸਪੌਟੀਫਾਈ ਨਾਲ ਸੌਦੇ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸੰਸਥਾ ‘ਆਰਚਵੈੱਲ’ (1rchewell) ਰਾਹੀਂ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜ ਕਰਨਾ।
ਪਰਿਵਾਰਕ ਤਣਾਅ : ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮਸਲੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੇਟੇ, ਆਰਚੀ, ਦੀ ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੰਗ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ: ਹੈਰੀ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਜੀਵਨ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਹੈ? (What is inspiring in their story?)
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਪਹਿਲੂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਖੁਸ਼ੀ, ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਸੰਸਥਾਗਤ ਫਰਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰੱਖਿਆ। ਇੱਕ ਸ਼ਾਹੀ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਾਲੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਦਿਖਾਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਸਨ, ਭਾਵੇਂ ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸੀ। ਇਹ ’ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼’ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਸਥਾਪਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜਾਣ ਦਾ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ।
ਸ਼ਾਹੀ ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਰੁਤਬੇ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਉੱਚ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ: 1936 ਵਿੱਚ, ਹੈਰੀ ਦੇ ਚਾਚਾ, ਕਿੰਗ ਐਡਵਰਡ-8 ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਤਲਾਕਸ਼ੁਦਾ ਵਾਲਿਸ ਸਿੰਪਸਨ (Wallis Simpson) ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿੰਘਾਸਨ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ‘ਪਿਆਰ ਲਈ ਸ਼ਾਹੀ ਜੀਵਨ ਤਿਆਗਣ’ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਧੁਨਿਕ ਸ਼ਾਹੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ।

 

ਸੰਖੇਪ ਜੀਵਨੀ: ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ, ਡਿਊਕ ਆਫ਼ ਸਸੈਕਸ

ਪੂਰਾ ਨਾਮ: ਹੈਨਰੀ ਚਾਰਲਸ ਐਲਬਰਟ ਡੇਵਿਡ
ਜਨਮ: 15 ਸਤੰਬਰ 1984, ਲੰਡਨ।
ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ: ਕਿੰਗ ਚਾਰਲਸ 999 ਅਤੇ ਮਰਹੂਮ ਪ੍ਰਿੰਸੈੱਸ ਡਾਇਨਾ।
ਕੈਰੀਅਰ: ਹੈਰੀ ਨੇ ਦਸ ਸਾਲ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਡਿਊਟੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਹ ‘ਇਨਵਿਕਟਸ ਗੇਮਜ਼’ (Invictus Games) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹਨ, ਜੋ ਜ਼ਖਮੀ ਫੌਜੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡ ਸਮਾਗਮ ਹੈ।