ਔਕਲੈਂਡ, 14 ਸਤੰਬਰ 2025- ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਰਜੀਹ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੁਬਈ ਦੇ ਦੋ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਸ੍ਰੀ ਏਸ਼ੇਲ ਵਸੀਮ ਅਤੇ ਧਰਸਨ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਰੀਬਰਥ ਅਥਵਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਜਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਇਸ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬਿਰਲਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸ (BITS) ਪਿਲਾਨੀ, ਦੁਬਈ ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਏ. ਆਈ. ਸੰਚਾਲਿਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਚਾਅ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹਨਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੂੰ 2025 ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੇ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਫਲਾਈਟ 171 ਦੇ ਦੁਖਦਾਈ ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 241 ਜਾਨਾਂ ਚਲੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੱਲ ਲੱਭਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ?:
ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਜਾਂ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜੋ ਬਨਾਉਟੀ ਬੁੱਧੀ (ਏ. ਆਈ.) ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬਨਾਉਟੀ ਬੁੱਧੀ ਸੰਚਾਲਿਤ ਖੋਜ ਸਿਸਟਮ ਲਗਾਤਾਰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਚਾਈ, ਗਤੀ, ਅਤੇ ਇੰਜਣ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਏ.ਆਈ ਐਲਗੋਰਿਦਮ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਟੱਲ ਕਰੈਸ਼ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਜਹਾਜ਼ ਘੱਟ ਉਚਾਈ ’ਤੇ (3,000 ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ) ਹੋਵੇ।
ਏਅਰਬੈਗਸ ਦੀ ਤੈਨਾਤੀ: ਜੇਕਰ ਸਿਸਟਮ ਇੱਕ ਅਟੱਲ ਕਰੈਸ਼ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਰੰਤ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵੱਡੇ, ਬਾਹਰੀ ਏਅਰਬੈਗਸ ਨੂੰ ਤੈਨਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਏਅਰਬੈਗਸ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਨੱਕ, ਪੇਟ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਨਿਕਲ ਕੇ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਵਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਾਹਰੀ ਪਰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸੋਖ ਕੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ’ਤੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਗਤੀ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਉਪਾਅ: ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਰਿਵਰਸ ਥਰਸਟ ਜਾਂ ਗੈਸ ਥਰਸਟਰਾਂ ਵਰਗੇ ਤਰੀਕੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਆਉਣ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਚਾਅ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ: ਇਸ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪ੍ਰਭਾਵ-ਸੋਖਣ ਵਾਲੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੱਟਾਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅਗਲੇ ਕਦਮ: ਖੋਜਕਾਰ ਵਧੇਰੇ ਅਡਵਾਂਸਡ ਟੈਸਟਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਏਰੋਸਪੇਸ ਲੈਬਾਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਮਾਹਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੇਗਾ:
ਕਰੈਸ਼ ਸਲੇਜ ਅਤੇ ਵਿੰਡ ਟਨਲ ਟੈਸਟਿੰਗ: ਇਹ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਵਾਤਾਵਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਏਅਰਬੈਗਸ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਐਰੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੜਾਅ ਹੈ।
ਪੂਰੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਮਾਡਲ ਬਣਾਉਣਾ: ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦਾ ਮਾਡਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਸਿਸਟਮ ਇੱਕ ਅਸਲ ਜਹਾਜ਼ ’ਤੇ ਉਮੀਦ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨਜ਼ੂਰੀ: ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਅਥਾਰਟੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਫੈਡਰਲ ਐਵੀਏਸ਼ਨ ਐਡਮਿਨਿਸਟਰੇਸ਼ਨ ਜਾਂ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਐਵੀਏਸ਼ਨ ਸੇਫਟੀ ਏਜੰਸੀ) ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਖਤ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਕਦੋਂ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹੋਵੇਗਾ?
ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਭਾਵੇਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਜੇਮਜ਼ ਡਾਇਸਨ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਹਾਲੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ’ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਹੈ ਜਿਸ ਲਈ ਹੋਰ ਜਾਂਚ, ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਦਾ ਟੀਚਾ ਇਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਸਲ ਉਡਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਨਵੇਂ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕਾ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਜਹਾਜ਼ ’ਤੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਰੀਬਰਥ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲ ਲੱਗਣਗੇ। ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ 5 ਨਵੰਬਰ, 2025 ਨੂੰ ਜੇਮਜ਼ ਡਾਇਸਨ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਣਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਫੰਡਿੰਗ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ।